Jest to przywilej przysługujący parlamentarzystom (posłom i senatorom), który ma na celu zagwarantowanie im niezależności i swobodnej działalności na forum parlamentarnym.

Wyróżnia się trzy immunitety parlamentarne:

• formalny (procesowy),
• materialny (nieodpowiedzialności, niekaralności, indemnitet)
• przywilej nietykalności.

Należy wiedzieć, że immunitet parlamentarny materialny uniemożliwia pociągnięcie do odpowiedzialności karnej lub cywilnej parlamentarzysty za czyny pozostające w ścisłym związku z wykonywaniem mandatu, czyli za działalność parlamentarną, ale nie chroni przed wszczęciem postępowania procesowego przed sądem (dopuszczalne jest ściganie karne, cywilne inne deputowanego, jeżeli postępowanie nie dotyczy czynu objętego immunitetem parlamentarnym materialnym).

Postępowanie wobec czynu wchodzącego w zakres immunitetu parlamentarnego materialnego musi zostać umorzone jako bezprzedmiotowe. Immunitet parlamentarny materialny nie podlega ograniczeniom czasowym – przysługuje także po zakończeniu kadencji i wygaśnięciu mandatu. Natomiast immunitet parlamentarny formalny uniemożliwia pociągnięcie parlamentarzysty do odpowiedzialności przed sądem bez zgody odpowiedniej izby parlamentu (lub organu zastępczego) i bez względu na to, czy popełniony czyn ma związek z wykonywaniem mandatu i gdzie został popełniony; immunitet parlamentarny formalny obejmuje wszelkie czyny popełnione przez parlamentarzystę. Immunitet parlamentarny formalny ma charakter czasowy i przestaje obowiązywać wraz z wygaśnięciem mandatu. Ponadto parlamentarzysta może być ścigany w trakcie wypełniania mandatu po uchyleniu immunitetu parlamentarnego formalnego przez odpowiednią izbę (lub organ zastępczy).

Warto też wiedzieć, że przywilej nietykalności uniemożliwia dokonania wobec parlamentarzysty wszelkich działań prowadzących do ograniczenia jego wolności bez zgody parlamentu, obowiązuje w każdej sytuacji w parlamencie i poza nim do wygaśnięcia mandatu lub jego uchylenia (zazwyczaj uchylenie jest równoznaczne z uchyleniem nietykalności osobistej).

Obecnie w Polsce podjęcie uchwały w sprawie uchylenia immunitetu parlamentarnego lub wyrażenia zgody na aresztowanie lub zatrzymanie parlamentarzysty określane jest przez Regulamin Sejmu i Senatu (brak regulacji konstytucyjnej i ustawowej) – zasada 2/3 głosów przy obecności co najmniej połowy posłów (senatorów).

Więcej artykułów o polskiej polityce znajdziesz w serwisie https://www.polityka24.pl/.